Histogram szczegłowo

Histogram objaśniliśmy już pobieżnie w Encyklopedii Fotografii dla Początkujących. Jest to bardzo ważny element doboru ekspozycji, więc omówimy go dokładniej.

Rys.1 Histogram, czyli wykres liczby pikseli dla różnych jasności obrazu.

Na osi poziomej, tradycyjnie w matematyce oznaczanej jako oś x, mamy skalę jasności od 0 do 255, czyli 8-bitową. 0 odpowiada punktom czarnym obrazu, czyli pikselom wogóle nie naświetlonym a 255 punktom całkowicie białym.
Histogram z Rys.1 reprezentuje zdjęcie, na którym są tylko 3 wyraźnie różniące się jasnością obszary. Przyjmując, że powierzchnia słupków jest w stosunku 2:4:1, taki sam stosunek tworzą obszary zdjęcia i jasności 0, 127 i 255. Taki histogram można otrzymać fotografując powierzchnię złożoną z 3 kartek o wzorcowych jasnościach, których powierzchnie w kadrze były by w stosunku 2:4:1.
Histogram prawidłowo naświetlonego zdjęcia powinien być podobny do tego z Rys.2.

Rys.2. Histogram dla typowego, prawidłowo naświetlonego zdjęcia.

Widać, że na zdjęciu nie ma obszarów całkowicie czarnych ani całkowicie białych. Wszystkie odcienie jasności są rozłożone w centralnej części histogramu.

Rys.3. Histogram zdjęcia mocno prześwietlonego. Większość obszarów zdjęcia jest jasna i biała.

Rys.4. Histogram zdjęcia mocno nie doświetlonego. Większość obszarów zdjęcia jest ciemna i czarna.

A teraz pokażemy kilka zdjęć i ich histogramy. Powinno to ułatwić Czytelnikowi zrozumienie, czym jest histogram i jak wykorzystać go do doboru ekspozycji, czyli przysłony i czasu otwarcia migawki.

Zdjęcie motorówki na Adriatyku i jego histogram.

Histogram odzwierciedla ilościowo rozkład jasności na zdjęciu. Praktycznie są 2 odcienie

bardzo dużo morza, duży słup w lewej części histogramu,
troszkę bieli za motorówką, malutki obszar przy prawym brzegu histogramu.

Plaża między Makarską i Tucepi w Chorwacji, bardzo dobrze dobrana ekspozycja. Histogram pokazuje szeroki przedział tonów bez czerni i jaskrawej bieli.

Plaża Złoty Róg na wyspie Bol w Chorwacji. Zdjęcie wyraźnie źle naświetlone - bardzo dużo ciemnych obszarów, w których nie widać szczegółów. Histogram odzwierciedla tę sytuację, pokazując, że jest dużo obszarów po lewej stronie (ciemnych).

Podgora (Chorwacja) widziana z morza. Zdjęcie bardzo "płaskie" tonalnie, mało atrakcyjne dla oka. Histogram odzwierciedla to dość wąskim zakresem wypełnienia w środku skali jasności.

Korzystanie z histogramu dla doboru ekspozycji

W tanich kompaktach nie mamy możliwości oglądania histogramu zrobionego zdjęcia.
W nieco lepszych aparatach możemy obejrzeć histogram już wykonanego zdjęcia.
W jeszcze lepszych aparatach możemy oglądać histogram "na żywo", już w trakcie wycelowania włączonego aparatu na fotografowany obiekt.

W przypadku 2. musimy najpierw zrobić zdjęcie, potem obejrzeć histogram i ewentualnie powtórzyć zdjęcie, uwzględniając analizę histogramu. Najlepiej pracuje się w przypadku 3. i to nie musi być wcale drogi aparat by miał tę możliwość. Np. Panasonic Lumix FX01 ma taką opcję. Wodzimy obiektywem wokół a na monitorze zmienia nam się histogram. Pozwala to tak ustawić obiektyw, by w kadrze nie było zbyt dużo jasnego nieba lub ciemnych krzaków.

Dodatkowe informacje o histogramie znajdziecie w rozdziale Funkcje aparatu - histogram natomiast najbardziej elementarny opis histogramu w punkcie Histogram Encyklopedii dla początkujących.

Używasz Facebooku'a? Kliknij "lubię to", będziesz dostawał informacje o nowościach na naszym serwisie.