Poradnik fotografii>Encyklopedia fotografii >Głębia ostrości - zaawansowane
Dzisiejsze promocje RTV - kliknij tutaj i sprawdź!
Głębia ostrości - dla zaawansowanych
Głębia ostrości to przedział odległości od aparatu fotograficznego, w którym obiekty fotografowane wyjdą ostre na zdjęciu. Jeżeli znajdziemy się na chodniku pełnym ludzi i zrobimy zdjęcie ustawiając ostrość na twarz osoby odległej o około 2,0m to twarze osób bliżej nas i tych zdecydowanie dalej będą mniej ostre. Efekt ten jest szczególnie wyraźny, jeżeli w naszym aparacie mamy teleobiektyw lub zoom ustawiony na najdłuższą ogniskową. Głębia ostrości omówiona już była ogólnie w naszym FOTOPORADNIKU, teraz przyjrzymy się temu zagadnieniu dokładniej.
W przypadku aparatu z bardzo dobrym obiektywem punkt S, na który nastawimy ostrość jest odwzorowany na matrycy (filmie) jako punkt. Wszystkie punkty położone bliżej i dalej niż S będą już odwzorowane na matrycy jako krążki o tym większej średnicy im dalej od punktu dobrej ostrości odsunięty jest odwzorowywany obiekt.
Rys.1. Schemat powstawania krążka rozproszenia dla punktu położonego dalej niż odległość dobrego ostrzenia.
Niebieska strzałka to obiektyw o ustawionej przysłonie P. Punkt fotografowany S w odległości s od obiektywu odwzorowuje się dokładnie jako ostry punkt na płaszczyźnie matrycy w odległości d od obiektywu.
Inny punkt SD umieszczony w odległości większej o DD od obiektywu odwzorowuje się na matrycy jako krążek o średnicy Kr a nie punkt. Mamy więc rozmycie ostrości, mocno przesadzone, dla celów dydaktycznych, na tym rysunku.
Rys.2. Schemat powstawania krążka rozproszenia dla punktu położonego bliżej niż odległość dobrego ostrzenia.
Na odbitce określonego formatu ze zdjęć z tymi rozmytymi punktami ich średnica Ko będzie tyle razy większa od Kr, ile razy zostanie powiększone nasze zdjęcie z formatu matrycy do formatu odbitki.
Przyjmuje się, że oko ludzkie rozróżnia punkty o średnicy około 0,1mm, jeżeli patrzymy na nie z odległości dobrego widzenia, która wynosi od 35 cm do 45 cm. Tak więc punkty rozmyte na odbitce do średnicy około 0,1mm będziemy widzieli jako ostre, nie rozmyte. Jaka w takim razie może być średnica krążka rozmycia na matrycy, który na zdjęciu będzie widoczna jeszcze jako ostry punkt? To zależy od formatu matrycy w naszym aparacie.
Przeprowadzimy obliczenia dla popularnej w aparatach kompaktowych matrycy o symbolu 1/1.8'', która ma wymiary 7,18 x 5,32 mm. Przyjmiemy, że najbardziej popularnym formatem odbitek jest 15 x 10 cm a dla matryc o stosunku boków 4:3 jest to 13 x 10 cm.
Dla otrzymania odbitki 13 x 10 cm z matrycy 7,18 x 5,32 mm musimy powiększyć zdjęcie
130mm / 7,18 mm = 18 razy. A więc na matrycy 1/1.8'' maksymalna średnica krążka rozproszenia, dająca jeszcze ostry obraz na zdjęciu, nie może być większa niż 0,1mm/18 = 0,006mm.
Dla matryc o większych rozmiarach dopuszczalna średnica krążka rozproszenia będzie odpowiednio większa, gdyż otrzymanie odbitki o wymiarach 13 x 10cm będzie wymagało mniejszego powiększenia.
Rys.3 jest złożeniem Rys.1 i Rys.2 iumożliwia wyprowadzenie wzoru na głębię ostrości.
od s - DB do s + DD
będą widoczna jako ostre, a dystans
(s + DD) - (s - DB) = DD + DB
będzie całkowitą głębią ostrości.
Posługując się podstawowym wzorem soczewkowym
1/x +1/y = 1/F
w którym x jest odległością przedmiotu a y odległością obrazu od obiektywu i F ogniskową, można wyprowadzić wzory na odległości DB i DD.
Pominiemy proste ale długie obliczenia i podamy gotowe wzory na głębie ostrości.
- DB = sKrP(s - F )/( F2 + KrP(s - F ))
- DD = sKrP(s - F )/( F2 - KrP(s - F ))
Przypomnijmy, że aparaty cyfrowe o matrycach mniejszych od klatki filmy formatu 35, mają ogniskową normalną, zwaną też standardową, tyle razy krótszą, ile razy przekątna matrycy jest krótsza od przekątnej klatki formatu 24x36mm.
Porównanie głębi ostrości aparatów o różnych romiarach matrycy, każdy z obiektywem o ogniskowej normalnej, pokazuje, że
- im mniejsze rozmiary matrych, tym większa głębia ostrości.
Korzystanie z przytoczonych tu wzorów było by kłopotliwe dla przeciętnego fotamatora. Podajemy więc adres strony www, na której znajduje się tzw. kalkulator głębi ostrości. Strona jest w języku angielskim ale nie powinno to być przeszkodą dla korzystania z owego kalkulatora przez Czytelnika znającego choćby kilka terminów anglojęzycznych z dziedziny fotografii.
Obliczanie głębi ostrości
Kalkulator wylicza też, obok przedziałów głębi ostrości, odległość hiperfokalną.
- Odległość hiperfokalna, to najbliższa od aparatu odległość dobrego ostrzenia, przy nastawieniu ostrości na nieskończoność.
"Kalkulatorów" tego typu jest w sieci wiele ale ten polecany tutaj ma jedną wielką zaletę. Zamiast wyszukiwać w katalogach rozmiary matrycy danego aparatu, wprowadza się nazwę modelu. Strona ta otwiera się ze stopami (feet), jako jednostkami długości. Warto wybrać metry, bo do nich jesteśmy w Europie przyzwyczajeni.
Używasz Facebooku'a? Kliknij "lubię to", będziesz dostawał informacje o nowościach na naszym serwisie.