Skala przysłony (przesłony)

Przysłona, zgodnie ze swoją nazwą, przysłania częściowo otwór obiektywu regulując ilość światła, która wpada do aparatu. Liczba f określająca wartość przysłony zdefiniowana jest jako stosunek długości ogniskowej F obiektywu do średnicy D otworu przepuszczającego światło. Czyli

f = F/D

Dokładna definicja wartości przysłony jest nieco bardziej skomplikowana ale to dla nas nie jest istotne, więc zostajemy przy podanej powyźej definicji.

Z definicji tej wynika, że im większa średnica wejściowa obiektywu tym mniejsza wartość f określająca przysłonę. Czyli mniejsza wartość f oznacza więcej światła wpada do aparatu. Ta zależność jest dość oczywista. Większy otwór, więcej światła wpada do aparatu. A mówiąc dokładniej, następuje lepsze naświetlenie matrycy (lub kliszy w aparacie analogowym).

Z kolei im dłuższa ogniskowa przy tej samej średnicy wejściowej obiektywu tym większa wartość przysłony f i mniej światła wpada do aparatu. Ta zależność nie jest już oczywista, bo przecież średnica otworu obiektywu pozostaje taka sama a przy dłuższej ogniskowej naświetlenie matrycy jest słabsze. Wyjaśnienie tego wymaga spojrzenia na rozdział Przesłona - dla zaawansowanych.

Dla praktyka fotografa wystarczy informacja, że

im mniejsza wartość liczby f określającej przysłone, tym lepiej będzie naświetlona matryca.

Poglądowy opis wartości przysłony mozna znaleźć w paragrafie Obiektyw.

Co znacza skala wartości przysłony, która jest naniesiona na obiektywach lustrzanek lub można ją odczytać na wyświetlaczu aparatu kompaktowwego, jeżeli ma on możliwość ustawiania wartości przysłony przez fotografa. Może ona wyglądać tak

2.0 - 2.8 - 4.0 - 5.6 - 8.0

Kolejne wartości f zaznaczone na obiektywie są (w przybliżeniu) większe o 1,41x od poprzedniej. 1,41 to wartość PIERWIASTKA z DWÓCH. Dlaczego taka zależność?

Powierzchnia obiektywu, przez którą może wpadać światło dana jest wzorem

S = (D/2)^2*PI
Słownie: kwadrat połowy średnicy (czyli promienia) razy liczba PI=3,14
Z tego wzoru wynika, że zwiększenie średnicy o 1,14 (pierwiastek z dwóch) zwiększa powierzchnię wpuszczającą śwaitło o (1,41)^2, czyli DWUKROTNIE.
Kolejen wartości przysłony na skali oznaczają dwukrotne zwiększenie naświetlenia matrycy.
Oczywiście, fotograf może ustawić wartości pośrednie pomiędzy tymi zaznaczonymi na skali.

W aparatach kompaktowych z obiektywem typu zoom, czyli o regulowanej ogniskowej, na obiektywie mamy podane DWIE wartości f i DWIE wartości F ogniskowej. Np.

6.1 - 30.5mm 1:2.8 - 4.5
Dwie pierwsze liczby podają skarajne wartości ogniskowej RZECZYWISTEJ a dwie drugie - skarajne wartości przysłony.

Przy wydłużaniu ogniskowej zwiększa się liczba f, czyli maleje naświetlenie matrycy. Wracająć do skali wartośći przysłony, to skok liczby f z 2.0 do 2.8 oznacza dwukrotne zmiejszenie ilości światła padającego na matrycę i dla zachowania takiej samej ekspozycji (naświetlenia matrycy) musimy wydłużyć DWUKROTNIE czas otwarcia migawki.

W nowoczesnych aparatach fotograficznych, we wszystkich trybach z wyjątkiem MANUAL, nie musimy wykonywać żadnych obliczeń związanych z wartośćią przysłony i czasem otwarcia migawki. Procesor aparatu robi to za nas. W przypadku zaawansowanego fotografa, który chce sam ustawiać parametry zdjęcia, trzeba się orientować jak jest zależność pomiędzy wartością przysłony f i czasu otwarcia migawki. Podana tu zależność dotyczy sytuacji gdy mamy ustawioną stałą czułość ISO. Zmiana tej czułości wprowadza dodatkowe zależności ale o tym napiszmy osobno.

Używasz Facebooku'a? Kliknij "lubię to", będziesz dostawał informacje o nowościach na naszym serwisie.