PRZESŁONA (PRZYSŁONA) - DLA ZAAWANSOWANYCH

Co to jest i do czego służy przesłona nazywana również przysłoną, napisaliśmy już w tym poradniku. Ten paragraf jest dla bardziej wnikliwych Czytelników, chcących poznać dokładnie i ze szczegółami budowę aparatu fotograficznego i działanie jego elementów.
Przypomnijmy podaną poprzednia definicję przysłony oznaczanej f. Jest to stosunek długości ogniskowej F do średnicy otworu czynnego D w obiektywie.
Otwór czynny, to ta część otworu obiektywu, która nie jest zasłonięta (przysłonięta) ową przysłoną. Przez tę część obiektywu światło wpada do aparatu.

Przesłona (w przybliżenieu) f = F / D
Jasność obiektywu to najmniejsza liczba f możliwa dla danego obiektywu.
Pamiętamy - im mniejsza liczba f tym większy otwór w obiektywie i więcej światła wpada do aparatu.

Dokładna definicja przesłony

Na Rys.1 u góry mamy podaną dokładną definicję przesłony. W zapisie

f jest liczbą określającą przeslonę (2.8, 3,5 itd.)
D to średnica otworu wpuszczjącego światło do aparatu,
F - ogniskowa obiektywu,
a kąt Θ jest kątem, jaki tworzy z osia optyczną obiektywu promień świetlny wpadający do aparatu równolegle do tej osi optycznej,
n jest współczynnikiem załamania światła osrodka, w którym umieszczony jest obiektyw. Dla powietrza n = 1

Pod rysunkiem biegu promieni mamy przekształcenie wzoru na przesłonę, które jest (w przybliżeniu) prawdziwe dla małych kątów Θ. W takim przypadku dokładny wzór podany w górnej części rysunku przechodzi we wzór przybliżony,

f = F / D

powszechnie podawany jako definicja przełony.
Z tego przybliżonego wzoru wynika, że w miarę skracania ogniskowej obiektywu, przy tej samej średnicy otworu wpuszczającego światło, liczba określająca przesłonę powinna cały czas maleć - gdyż maleje licznik F.

Maksymalna jasność (najmniejsza przesłona) możliwa teoretycznie

Popatrzmy na Rys.2. W miarę skaracania ogniskowej F rośnie kąt Θ. Ale z trygonometrii wiemy, że sinus kąta rośnie dla wartości od 0 do 90 stopni a potem maleje i dla 180 stopni znowu wynosi 0.
Tak więc teoretycznie największa jasność obiektywu możliwa do osiągnięcia to

f = 0,5 dla Θ = 90 stopni, bo sinus(90) = 1,
w praktyce osiąga się jasnośc nieco mniejszą od 1, gdyż kąt Θ 90 stopni osiągnięty byłby dla długości ogniskowej F = 0 a to jest niemożliwe.

Tak więc zbudowanie obiektywu nawet o bardzo dużej średnicy i krótkiej ogniskowej nie pozwoli uzyskać jasności obiektywu j f = 0,5. Czyli ten przybliżony wzór na wielkość przesłony jest prawdziwy jedynie dla kątów Θ do około 20 stopni, co odpowiada jasności f = 1,5.
Przeglądając katalogi obiektywów zobaczymy, że bardzo mało jest takich o jasności lepszej (przesłonie mniejszej) niż f =1,5 i są one bardzo drogie.

Do pierwszewej wersji tego artykułu wkradł się błąd, który został już poprawiony. Dziękuję Anonimowemu Czytelnikowi, który o tym błędzie poinformował nas.
Okazało się, że po I poprawce nadal był błąd w kolejnym miejscu artykułu. Kolejny Czytelnik zwrócił na to uwagę, za co serdecznie dziękujemy.

Używasz Facebooku'a? Kliknij "lubię to", będziesz dostawał informacje o nowościach na naszym serwisie.